Met een speciale vorm van verdoving blijkt de inwendige bestraling bij terugkerende prostaatkanker aanzienlijk sneller en patiëntvriendelijker te verlopen. De procedure kan in topklinisch ziekenhuis Haaglanden Medisch Centrum (HMC) nu binnen 2,5 uur worden afgerond. Voorheen was dit een dagbehandeling. De nieuwe methode is geschikt voor patiënten bij wie de tumor in de prostaat na een eerdere behandeling is teruggekeerd.

In de nieuwe methode wordt een kortwerkende ruggenprik toegepast waardoor patiënten volledig op de afdeling radiotherapie behandeld worden in plaats van op de operatiekamer. “De patiënt ligt direct op de juiste plek en in de juiste positie voor de bestraling en wordt niet meer verplaatst,” legt Peter Koper, radiotherapeut-oncoloog bij HMC uit. “Door de kortwerkende pijnstilling is de patiënt na de ingreep sneller op de been en kan eerder naar huis.”

Nieuwe methode

De behandeling was eerst een langdurig proces waarbij de voorbereiding op de operatiekamer begon en de patiënt vervolgens naar verschillende afdelingen werd verplaatst. Patiënten kregen als pijnstilling een langwerkende ruggenprik en moesten een groot deel van de dag plat blijven liggen met de geplaatste bestralingsnaalden in hun onderlichaam om te voorkomen dat ze verschuiven. “Nadeel voor de patiënt was het langdurig stil- en platliggen,” zegt radiotherapeut-oncoloog Carmen Liskamp. “En ook de tijd die het duurde voordat de ruggenprik uitgewerkt was en mensen weer naar huis konden. Vaak was dit begin van de avond.”

Behandeling op de afdeling

Door het inhalen van operaties die door de coronacrisis zijn uitgesteld, is de druk op operatiekamers groter geworden. “Moet deze behandeling bij terugkerende prostaatkanker altijd op een operatiekamer was de vraag die we onszelf stelden,” vertelt Koper. “In overleg met onze afdeling anesthesie passen we nu een speciale kortwerkende vorm van ruggenprik toe,” legt Koper uit. “Deze lokale vorm van verdoving (zadelblok) beïnvloedt niet het gevoel en besturing van de benen. Patiënten krijgen in de ochtend de ruggenprik van een anesthesist op de verkoeverkamer. Na deze procedure wordt de behandeling volledig gedaan op de afdeling radiotherapie. De patiënt wordt niet meer verplaatst. Het risico op het verschuiven van de naalden voor de bestraling is minimaal.”

Ook is het rekenprogramma vervangen door een real-time systeem waardoor het doorrekenen van het bestralingsplan sneller gaat. De hele procedure kan binnen 2,5 uur worden afgerond. De ruggenprik werkt snel uit, waarmee het gevoel in het verdoofde gebied en de blaas(vulling) weer terugkomt. Liskamp: “De patiënt is direct na de ingreep mobiel en kan snel van een welverdiend kopje koffie en ontbijtje genieten. Praktisch alle patiënten kunnen aan het eind van de middag, zodra zij zich goed voelen en goed kunnen plassen, het ziekenhuis weer verlaten.”

Minder druk op de operatiekamers

“Wij zijn trots op deze nieuwe methode omdat het de patiëntvriendelijkheid verbetert en de druk op de operatiekamers vermindert,” aldus Koper. ”Patiënten liggen minder lang met bestralingshulpmiddelen in het lichaam en zijn sneller op de been.” Liskamp: “En omdat er geen verplaatsing van de patiënt meer is met risico op verschuiven van de bestralingsnaalden, is de behandeling nog nauwkeuriger.”